Belgium

Poster 'Work for all'

Stabiele verhoudingen en sociale rust waren een absolute voorwaarde voor een snel economisch herstel na de tweede wereldoorlog. De basis voor het sociaal overleg, dat vooral vanaf de jaren zestig zou floreren, werd reeds op het einde van de oorlog gelegd. Eén van de centrale eisen van de vakbond was de syndicale aanwezigheid in de bedrijven en financieel-economische informatie over de gang van zaken in de onderneming. De oprichting van ondernemingsraden vormde een tegemoetkoming aan die eisen.

Hitler caricature from Koekoek

Naast het dagblad Vooruit gaf de socialistische uitgeverij Het Licht vanaf het interbellum ook een heel gamma tijdschriften uit, waaronder het humoristisch blad Koekoek. Frits Van den Berghe werkte van 1931 tot aan zijn dood in 1939 als illustrator voor Het Licht. Hij maakte affiches, tekende stripverhalen en karikaturen.

Poster for the inauguration of a people's clinic in Gent

Na de eerste wereldoorlog ging het de socialistische mutualiteiten voor de wind. Zij konden hun groeiend ledental (400.000 leden in 1924) een waaier van diensten aanbieden : hospitalen, kinderwelzijn, rust- en herstellingsoorden… Toch werden deze kassen uitsluitend gevoed door vrijwillige bijdragen van de arbeiders. De socialistische mutualiteiten drongen bij de politieke verantwoordelijken aan op een wetgeving die de ziekteverzekering verplicht zou maken en waarin naast de arbeiders ook de Staat en de werkgevers zouden bijdragen.

Strikers' procession with cow, Aalst

De socialisten van Aalst brengen een koe naar de stakers in het bedrijf van Beernaerts. Beernaerts was één van die patroons die zijn bedrijf in het landelijke Wetteren gevestigd had omdat de syndicalisatiegraad en bijgevolg de lonen er lager waren dan in het nabijgelegen Gent : 'delokalisatie' in het begin van de 20e eeuw. Hoewel er een tendens was om samenwerkingsverbanden tussen vakbonden binnen eenzelfde industrietak of regio tot stand te brengen, overstegen de vakverenigingen zelden de plaats of de fabriek waar ze ontstaan waren.

Edmond van Beveren's last will

Als neveneffect van de toenemende industrialisatie had onder de arbeidersbevolking een ontkersteningsproces plaats. De arbeider verwierp het geloof dat hem tevredenheid met zijn aardse ellende predikte. De werking van de verenigingen van vrijdenkers, die tot de eerste arbeidersgroeperingen behoorden, was in hoofdzaak gericht tegen de invloed van de Kerk. Deze werd gezien als een instrument dat de machthebbers inschakelden bij de uitbuiting van de arbeidersklasse en dat belette de juiste maatschappelijke verhoudingen te zien.

Painting 'The dividers at work'

De BWP streefde ernaar dé politieke organisatie van de arbeidersbeweging te zijn. Daartoe moest ze reageren tegen de conservatieve recuperatiepogingen van het liberaal paternalisme en het katholiek anti-socialisme. In het teken van dit streven tot vereniging van alle arbeiders onder de socialistische vlag droegen de 'Broederlijke Wevers' van Gent omstreeks 1900 het schilderij 'De verdelers aan ‘t werk' van Jules De Bleye mee in de 1-meioptochten.

The people's house in Brussels

In het voorjaar van 1899 werd met grote feestelijkheden het volkshuis van Brussel geopend. Het was ontworpen door architect Victor Horta. Hij behoorde tot de groep radicale intellectuelen en kunstenaars in Brussel die voor de BWP (Belgische Werkliedenpartij) grote sympathie en belangstelling koesterden. Het volkshuis was volledig in 'art nouveau' stijl opgetrokken. Deze stijl betekende niet alleen een artistieke vernieuwing maar had tevens een ideologische draagkracht : een streven naar een 'natuurlijk' socialiserend bestel waarin het individu zich spontaan zou ontwikkelen.

Poster for the inauguration of Ons Huis

In 1881 stichtte een groep Gentse arbeiders de coöperatieve bakkerij Vooruit. Vooruit kreeg een lening van 2000 fr. van de weversvakbond en begon heel nederig in de achterbouw van een herberg. De ontwikkeling ging verrassend snel. In de loop der jaren werd een heel netwerk van bakkerijen, kruidenierswinkels en apotheken uitgebouwd. Rond 1900 werd besloten tot de bouw van een waarachtig 'paleis' op de Vrijdagmarkt. Ons Huis werd het kloppend hart van de socialistische beweging in het Gentse.

Demonstration against child labour, Gent

De socialistische beweging heeft zich steeds verzet tegen de kinderarbeid, één van de grootste kwalen van het industrieel kapitalisme. Gans de 19e eeuw door weigerde de burgerij een einde te maken aan de uitbuiting van kinderen. De tewerkstelling van vaak zeer jonge kinderen in slechte omstandigheden had uiterst nadelige gevolgen. Slechts in 1884 werd het verboden jongens van minder dan 12 jaar en meisjes onder de 14 jaar in de mijnen tewerk te stellen. Vijf jaar later werd elke industriële arbeid verboden voor kinderen van minder dan 12 jaar en werd de arbeid van tieners gereglementeerd.